Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Trescalan(-de-Richer)
Hypericum richeri
Hypericaceae Guttiferaceae
Nom en français : Millepertuis de Richer.
Descripcioun :Lou trescalan-de-Richer trachis en mato dins li mountagno basso e mejano. Fai ges de ramo lateralo esterlo, li fueio, un pau verdalo, soun óuvalo e longo de 15 à 60 mm e bourdado de glando negro. Se recounèis peréu à si gràndi petalo tacado e à si sepalo bourdado de franjeto peréu tacado de glando negro (fotò). La subsp. dis Aup, ié dison richeri.
Usanço :La tisano èi vertuouso contro li mau d'estoumac, lis enflamacioun di brouncho e de la vessigo. S'emplego peréu pèr garri li plago. Lou flour caupon un coulourant jaune.
Port : Erbo
Taio : 10 à 60 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Hypericum
Famiho : Hypericaceae
Famiho classico : Guttiferaceae
Ordre : Malpighiales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 14 à 18 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Pelouso umido
- Prado à rousèu
- Esboudèu
- Melounié
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropo
Ref. sc. : Hypericum richeri Will., 1779